کتاب آرزوهای بزرگ اثر چارلز دیکنز

معرفی

کتاب «آرزوهای بزرگ» اثر «چارلز دیکنز» است. این رمان را «محسن سلیمانی» به فارسی برگردانده است. وقایع این کتاب که به صورت خودزندگی‌نامه از قول شخصیت اصلی داستان، کودکی یتیم موسوم به «پیپ» نگاشته شده‌است. در قسمتی از کتاب می خوانیم: « فامیلی من پیریپ بود و اسمم فیلیپ اما از بچگی از این دو تا اسم فقط توانستم اسم پیپ را بسازم و روی خودم بگذارم. برای همین کم کم همه پیپ صدایم کردند. من اصلا پدر و مادرم را ندیدم. قبر آن‌ها در گورستانی تاریک و پوشیده از علف در یک کلیسا بود. روی سنگ قبرشان هم چیزهایی نوشته بودند. از روی حروف اسم پدرم روی سنگ قبر، فکر می کردم لابد پدرم مردی چهارشانه و تنومند بوده و موهای مشکی و وز وزی داشته است. از شکل حروف اسم مادرم هم حدس زدم که او حتما زن مریض حالی بوده و صورتش کک و مک داشته است. » متن کوتاه شده‌ی این رمان در دو جلد توسط نشر «افق» به چاپ رسیده است.

رمانی بزرگ و مشهور

در خلاصه اثر آمده است: «پیپ هفت ساله، زندگی محقر و فروتنانه‌ای را در کلبه‌ای روستایی، با خواهری بدخلق و سختگیر و شوهر خواهرش "جو گارگری" آهنگری پرتوان اما مهربان و نرم‌خو، می‌گذراند. او که روزی برای سر زدن به قبر مادر و پدرش به گورستان می‌رود، به طور اتفاقی با یک زندانی فراری محکوم به اعمال شاقه به نام "آبل مگویچ" روبرو می‌شود. آن زندانی، داستانی ترسناک برای کودک سر و هم می‌کند تا او نانی برای رفع گرسنگی و سوهانی برای رهایی خویش از غل و زنجیری که به دست و پایش بسته‌است، بیاورد. پیپ هم از روی ناچاری و هم از دل‌رحمی او را یاری می‌کند. »

همذات پنداری با پیپ

درمورد این رمان نوشته‌اند: «آرزوهای بزرگ داستانی است که هرکسی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. چرا که هر کسی در طول زندگی خود ممکن است با مشکلات پیپ مواجه شود. این رمان نشان می دهد که مالکیت و ثروت نمی توانند درون شخصیت ها را تغییر دهند و هم چنین پیدا کردن خود واقعی، نیاز به طی کردن مسیری طولانی دارد. مسیری که البته در نهایت انسان را به آگاهی می رساند. آرزوهای بزرگ داستانی است که هرکسی می تواند با آن ارتباط برقرار کند. چرا که هر کسی در طول زندگی خود ممکن است با مشکلات پیپ مواجه شود. این رمان نشان می دهد که مالکیت و ثروت نمی توانند درون شخصیت ها را تغییر دهند و هم چنین پیدا کردن خود واقعی، نیاز به طی کردن مسیری طولانی دارد. مسیری که البته در نهایت انسان را به آگاهی می رساند.

روایت تاریکی تا روشنایی

تضاد بین فضاهای تاریک و روشن در این رمان به وضوح قابل تشخیص است. در واقع نویسنده عمدا با پرداخت صحنه های تاریکی توانسته است استفاده‌ای نمادین از مفهوم تاریکی را در رمان دراماتیزه کند. منتقدی درمورد این ویژگی رمان نوشته است: «در رمان بارها از تضاد بین تاریکی و روشنایی به شکل نمادینی استفاده می‌شود. پیت جنگل را کاملا فضایی تیره و تار توصیف می کند، روستایی ها در تاریکی به دنبال محکومین می گردند و حتی خانه خانم هاویشام هم پر از تاریکی است. در واقع هر وقت اتفاقی رخ می دهد، فضای بیرون تاریک است. حتی خانه پیپ در لندن هم همیشه خیس آب است و در تاریکی به سر می‌برد. این تاریکی باعث می شود نوعی احساس ترسناک و گوتیک‌ وار بر رمان حاکم باشد. هم چنین تاریکی نشان دهنده سردرگمی پیپ هم هست. او در دنیایی که قوانینش را نمی تواند درک کند، سعی می کند مسیر زندگی اش را پیدا کند. نکته مهم تر این است که در رمان همیشه در دل تاریکی، بارقه نور امید بخشی دیده می شود. پس به نظر می رسد با یک تقسیم بندی مشخص مواجه هستیم، تاریکی اطراف پیپ را فرا گرفته است و او به دنبال روزنه‌ای از نور و امید می گردد. در واقع هرجا تاریکی هست، نور هم دیده می شود. ولی این نور همیشه قطعی و استوار نیست. شمعی که در خانه خانم هاویشام روشن است مرطوب است و می لرزد.»

اقتباس سینمایی

در سال ۲۰۱۲ جدیدترین اقتباس از رمان دیکنز به نمایش درآمد. این فیلم را کارگردان انگلیسی«مایک نیوول» کارگردانی کرده است. وی در کارنامه ی خود فیل های اقتباسی فراوانی دارد. یکی از مهمترن آن ها فیلم عشق سال های وبا است که اقتباسی از رمان مشهور گابریل گارسیا مارکز است. در فیلم «آرزوهای بزرگ» اثر این کارگردان، ستاره هایی مانند: «رالف فاینس» و «هلنا بونهام کارتر» ایفای نقش کرده اند. فیلم در بردارنده‌ی روایت رمان است و با به تصویر کشیدن شخصیت‌های معروف رمان، همچون «میس هاویشام» سعی در به وجود آوردن اقتباسی سینمایی از این اثر بزرگ دیکنز کرده است. 

در مورد نویسنده

چارلز دیکنز، تاثیرگذارترین نویسنده در زبان انگلیسی پس از شکسپیر در سال ۱۸۱۲ در انگلستان به‌دنیا آمد. او پس از پایان دوره مدرسه در دفتر وکالتی مشغول به کار شد و تصمیم گرفت روزنامه‌نگار شود. در سال ۱۸۳۶ اولین رمان خود را با عنوان «نوشته‌های پیکویک» متاثر از آموزه‌های خبرنگاری خود منتشر کرد. در سال ۱۳۲۹ دلبسته‌ی دختری به نام «ماریا بیندل» شد و ناکامی این تجربه را در یکی از رمان‌های معروف خود «دیوید کاپرفیلد» به تصویر کشید. در نهایت در سال ۱۸۳۶ با «کاترین هوگارت» ازدواج کرد و در طول زندگی مشترک با او صاحب ده فرزند شد. دیکنز آثار بسیاری به صورت رمان و داستان کوتاه  دارد. بیشتر داستان‌های معروفش مانند الیور توییست را به صورت داستان‌های سریالی در روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌ها منتشر کرده که بعدها به صورت کتاب جمع‌آوری شده است. تجربه‌ی روزنامه‌نگاری و گزارشگری در پارلمان باعث افزایش میزان سرعت و دقت و در نتیجه توانمندی قلم دیکنز شد. او شخصیتی شوخ‌طبع داشت و با حس کنجکاوی که در وجودش بود، نوآوری‌هایی در عرصه‌ی نویسندگی به وجود آورد. «نوشته‌های پیکویک»، «الیور توییست»، «ماجراهای نیکلاس نیکلبی»، «دکان عتیقه‌فروشی»، «بارنابی روج»، «سرود کریسمس»، «مارتین چوز‌لویت»، «دامبی و پسر»، «دیوید کاپرفیلد»، «خانه‌ی غم‌زده»، «دوران مشقت»، «دوریت کوچولو»، «داستان دو شهر»، «آرزوهای بزرگ»، «دوستان مشترک ما»، «عبور ممنوع» و «اسرار ادوین درود» رمان‌های برجسته‌ی این نویسنده‌‌ی انگلیسی است. چارلز دیکنز در سال ۱۸۷۰ بر اثر سکته‌ی قلبی درگذشت و بنابر وصیت خودش، طی مراسم تدفینی بسیار ساده و کم‌هزینه به خاک سپرده شد.